Bond Overheidszaken over aanloop naar rechtszaken: “We gaan er met gestrekt been in”

Jordy Zwarts maakt duidelijk dat hij er zin in heeft. “Ja, die rechtszaken, daar kijk ik al vanaf het eerste moment naar uit,” zegt hij. In de afgelopen jaren is hij betrokken geweest bij tal van rechtszaken tegen overheden en grootbedrijven. De meest in het oog springende zaak is die hij won van VGZ, de zorgverzekeraar die hem probeerde te dwingen tot het betalen van premies voor een zorgverzekering die hij niet had afgesloten. Voordat hij in 2018 deze zaak won, had hij jarenlang gesteggel met het CAK en VGZ achter de rug. “Ik wist dat ik volledig in mijn gelijk stond, maar moest geduld houden. Als ik naar de bestuursrechter was gegaan, had ik de zaak verloren.”

Ook in de 5G-zaak en de Corona-zaak heeft Zwarts geduld moeten beoefenen. Dat viel hem niet mee. “Ik ben juist iemand die helemaal niet zo geduldig is. Ik wil graag doorpakken, zaken winnen en dan verder. Er gaat heel veel mis in Nederland en daar moeten we snel iets tegen doen.”

In de fout

Zwarts legt uit waarom hij met de Bond niet zo snel rechtszaken over 5G en ‘corona’ kon starten als hij zou wensen. “We waren de eersten die juridisch iets begonnen tegen 5G en de coronamaatregelen, maar dat wil niet zeggen dat je ook als eerste voor de rechter staat. Wij werken niet zoals anderen. Wij stellen de verantwoordelijken in het civiel recht aansprakelijk met zelfuitvoerende contracten. Je waarschuwt iemand iets niet te doen. Doet die dat toch, dan pleegt hij een onrechtmatige daad waaruit een verbintenis ontstaat. Met die verbintenis ga je naar de rechter, tenminste als de tegenpartij niet aan haar verplichtingen heeft voldaan. Als je zo te werk gaat, sta je juridisch sterk. Maar het betekent wel dat je niet eerder een rechtszaak kunt beginnen dan wanneer de tegenpartij in de fout is gegaan.”

In zowel de 5G-zaak als de Corona-zaak is de tegenpartij inmiddels in de fout gegaan. VodafoneZiggo, KPN en T-Mobile hebben allemaal in juli hun 5G-netwerk geactiveerd. Eerder voerden de telecomproviders testen met 5G uit en activeerden ze het mobiele netwerk lokaal en regionaal. Het zelfuitvoerende contract van de Bond waarschuwde hen het 5G-netwerk niet landelijk te activeren. Nu de drie bedrijven dit toch hebben gedaan, hebben ze nota’s ontvangen, of krijgen ze die, waarmee alle deelnemers aan de 5G-actie hun gedwongen deelname aan het 5G-experiment in rekening brengen. De aan VodafoneZiggo’s president-directeur in rekening gebrachte vergoeding bedraagt in totaal ruim 200 miljoen euro. Dat is over de maanden juli en augustus. Betaalt de president-directeur de nota’s niet, dan krijgt hij in de tweede week van augustus een betalingsherinnering. Negeert hij die, dan krijgt hij een aanmaning. Gaat hij daar niet op in, dan kan de Bond zijn gang naar de rechter maken. KPN en T-Mobile zijn later begonnen met het landelijk activeren van hun 5G-netwerk. De president-directeuren van deze bedrijven ontvangen de nota’s namens de 9.584 deelnemers aan de 5G-actie begin komende week.

Rechtszaken

Zwarts hoopt dat de rechtszaak tegen VodafoneZiggo’s president-directeur eind augustus kan plaatsvinden. “Als we snel na het verlopen van de in de aanmaning gestelde termijn een rechtszaak aanvragen, halen we dat misschien. Het hangt van de rechtbank af, die zet de zaken op ‘de rol’, zoals dat heet.”

In de Corona-zaak zijn de nota’s namens de deelnemers aan die actie ook al verstuurd. Mark Rutte, Hugo de Jonge en Jaap van Dissel ontvingen ieder betalingsverzoeken ter waarde van17 miljoen euro. Deze nota’s hebben betrekking op de maanden juni en juli. Komende week zal de Bond aanmaningen naar de drie sturen; betalingsherinneringen hebben ze al gekregen. Betaalt Rutte, De Jonge of Van Dissel niet, dan zal ook in deze zaak een kort geding worden aangevraagd.

De kans dat het kort geding in de Corona-zaak in augustus dient, is groter dan in het geval van 5G, omdat de aanvraag bij de rechtbank eerder kan worden gedaan. Wat Zwarts betreft kan die maand geen sprake zijn van besluitvorming door de Eerste en Tweede Kamer over de zogeheten spoedwet. De beide Kamers zijn volgens hem niet bevoegd om over de spoedwet een besluit te nemen, aangezien de Bond het rechtshandelen van de parlementsleden heeft vernietigd. “Kamerleden die iets over de spoedwet denken te kunnen besluiten, zitten hartstikke fout. Ze zijn niet bevoegd om dat te doen. We hebben in onze berichtgevingen aan de Kamerleden de spoedwet al aangekaart.”

Prachtige basis

Zwarts verwacht dat de verantwoordelijken in zowel de 5G-zaak als de Corona-zaak niet zullen reageren op de herinneringen of aanmaningen van de Bond. “Wat we natuurlijk willen, is dat ze uit zichzelf afzien van hun uitoefenen van dwang en dat ze de vergoedingen betalen. Maar ja, ze hebben zich aan hun plannen gecommitteerd, hebben ook belanghebbenden te dienen, en denken waarschijnlijk dat ze onaantastbaar zijn.” De juridische werkelijkheid, aldus Zwarts, is anders: “Mark Rutte, de telecombazen, ze zijn zelf verantwoordelijk en aansprakelijk voor hun daden. Als die daden onrechtmatig zijn, dan heeft dat consequenties, ook in hun geval.”

De voorbereidingen voor de komende rechtszaken zijn gaande. Zwarts wil hierover alleen kwijt dat hij en zijn medebestuursleden precies weten welke strategie ze straks gaan volgen. “We hebben vanaf het begin heel duidelijk voor ogen gehad hoe we de zaken gaan voeren. Met de zelfuitvoerende contracten hebben we een prachtige basis gelegd voor het uitvoeren van onze strategie.”

Heroveren vrijheid

Behalve aan de komende rechtszaken wordt binnen de Bond ook gewerkt aan het op orde brengen en het uitbreiden van de interne organisatie. De Bond is in een jaar tijd snel gegroeid en heeft onder hoge tijdsdruk acties moeten voorbereiden en uitvoeren. “Bij de 5G-actie kregen we te maken met problemen in de verwerking van de contracten, daar hebben we heel veel werk aan gehad. We moesten automatiseren terwijl de actie liep, dat was pittig. De Corona-actie moesten we razendsnel in elkaar zetten, omdat we anders te laat waren om de verantwoordelijken op onze manier aansprakelijk te stellen. Gelukkig hebben we een poot tussen de deur gekregen.”

De kunst is nu, aldus Zwarts, om de organisatie van de Bond zo in te richten dat snelle acties met grote aantallen deelnemers adequaat verwerkt kunnen worden. Dat vraagt goede ict-toepassingen, bekwame ict-ers, soepele serviceverlening aan deelnemers en natuurlijk een goede aansturing. “We hebben belangrijke stappen gezet en ik moet zeggen dat onze vrijwilligers die de klantenservice gingen bemensen ons echt geweldig hebben geholpen. Niet alles gaat gelijk goed, zeker niet als je als organisatie in ene snel groeit. Als zich dan ergens een probleem voordoet, krijg je het onmiddellijk in een veelvoud voor je kiezen.”

De aansturing van de klantenservice is niet vlekkeloos verlopen, vertelt Zwarts. De dienst is enige tijd onbereikbaar geweest. De voorzitter en zijn medebestuursleden werken momenteel aan een structurele oplossing. “We doen er alles aan om onze dienstverlening op en top te laten verlopen, maar het zal nog wel wat voeten in de aarde hebben voordat we zover zijn. Vergeet niet dat we onze organisatie van de grond af aan moeten opbouwen. We hebben geen investeerders die ons zo’n servicedesk even met wat professionals laten optuigen. We hebben door de acties een flink budget waarmee we rechtszaken kunnen voeren en daar zetten we de middelen dus ook primair voor in: voor het heroveren van onze vrijheid door middel van het recht.”

Kopjes thee

Zwarts verwacht veel van de komende rechtszaken over 5G en ‘corona’. “Sommige mensen kunnen het zich niet voorstellen dat wij eventjes de telecombedrijven terugfluiten of Mark Rutte onderuit halen. Maar dat zijn dezelfde mensen die geen cent voor mij gaven in de zaak tegen VGZ. We staan volgens mij in beide zaken sterk.” Garanderen dat de Bond die zaken wint, kan hij natuurlijk niet. Maar, zegt Zwarts, van één ding kunnen de mensen op aan: “We gaan er met gestrekt been in. De tijd van overleggen, kopjes thee drinken en bestuurders op hun woord geloven, is voorbij.”